Dalende energieprijzen: welke factoren bepalen deze trend?

We zien eerst en vooral dat het evenwicht op de Europese gasmarkt de afgelopen maanden aanzienlijk is verbeterd. De gemiddelde vullingsgraad van de EU-gasvoorraden staat op een historisch hoog niveau, 20 punten boven het gemiddelde van de afgelopen vijf jaar en meer dan 30 punten boven het historisch lage niveau van vorig jaar.

Er zijn twee belangrijke redenen voor deze ommekeer.

Het weer is al sinds het begin van de winter bijzonder zacht én de vraag naar energie van industriële en particuliere verbruikers is sterk gedaald. De vraag naar aardgas in de Europese industrie is ten opzichte van het historische gemiddelde met ongeveer 30% gedaald door een overschakeling op alternatieve energiebronnen (steenkool, stookolie, diesel), een dalende productie in bepaalde sectoren, maar ook door maatregelen om de energie-efficiëntie te bevorderen. Ook particulieren hebben een aanzienlijke inspanning geleverd bij het verwarmen van hun huizen. Zoals blijkt uit metingen door RTE in Frankrijk sinds het begin van de winter, is de vraag naar elektriciteit met 9% gedaald, onafhankelijk van de weersomstandigheden.

Ook de Europese energiebevoorrading is de afgelopen maanden verbeterd. De invoer van vloeibaar aardgas (LNG) zit op een zeer comfortabel niveau en kon een dalende Russische gasinvoer compenseren met het equivalent van meer dan honderd ladingen die sinds afgelopen oktober ongeveer elke maand in de havens van de EU worden geleverd.

De Franse nucleaire productie blijft op een historisch dieptepunt. Rampscenario’s konden echter worden vermeden doordat verschillende reactoren met spanningscorrosieproblemen opnieuw operationeel waren. Ten slotte heeft de productie van wind- en zonne-energie begin 2023 nieuwe records bereikt, wat bijdroeg tot een aanzienlijke vermindering van het verbruik van fossiele brandstoffen in de elektriciteitssector.

Hoewel het ergste achter de rug lijkt te zijn, zijn er nog steeds een aantal risicofactoren. Dankzij de daling van de energieprijzen zouden bepaalde industriële spelers hun productie-eenheden opnieuw moeten kunnen opstarten, zonder evenwel het verbruik op te voeren tot het niveau van vóór de crisis. Men gaat ervan uit dat de energie-efficiëntiemaatregelen en een sterke economische vertraging in 2023 verder zullen blijven doorwegen op de energievraag in de industriële sector. Bovendien wordt verwacht dat de thermische elektriciteitsproductie uit aardgas het de komende maanden goed zal blijven doen ten nadele van de kolengestookte centrales, als gevolg van de lagere gasprijzen en de sterke stijging van de CO2-emissieprijzen.

De Europese energiebevoorrading blijft kwetsbaar en hangt nauw samen met het verschil in gasprijs tussen Europa en Azië. Een opleving van de vraag naar aardgas in Azië (met name in China) zou de concurrentie tussen kopers van flexibele LNG-volumes, voornamelijk uit de VS, opnieuw kunnen aanwakkeren. De problemen met spanningscorrosie in de Franse kernreactoren zullen de productie nog tot in 2025 beperken. Laten we ook niet vergeten dat de Duitse capaciteit om thermische elektriciteit op te wekken vanaf april 2023 zal dalen door de sluiting van de laatste kernreactoren die nog actief zijn. Dat zal worden gevolgd door de terugkeer van de kolenproductiecapaciteit tegen april 2024, als reserve.

Ten slotte zouden de effecten van de opwarming van de aarde het Europese elektriciteitssysteem kunnen blijven beperken en ons eraan herinneren dat de overgang naar een koolstofarme energiemix dringend moet worden versneld. De zeer geringe regenval van de afgelopen weken bezorgt ons nu al zorgen over een nieuw jaar van droogte, wat een van de oorzaken was van de prijspiek van afgelopen zomer.

Wilt u de energiemarkten volgen? Schrijf u in op onze newsletter Energy Market News.