Wat brengt 2023 voor de energiemarkten?

Vooral de gasprijzen zijn sterk gedaald. Vorige maand daalde de TTF-gasprijs voor levering in februari van 150 euro naar 65 euro/MWh. Dat is grotendeels te danken aan het uitzonderlijk zachte en winderige winterweer. Eind december konden we zelfs gas injecteren in de gasvoorraden in Noordwest-Europa - iets wat in de winter niet vaak gebeurt. De zachte winter drukt de gasprijzen, die vorig jaar pijlsnel de hoogte in schoten. Het risico op bevoorradingstekorten is dus aanzienlijk verminderd. Vóór de winter werden de hoge prijzen inderdaad in stand gehouden door de onzekerheid over het stookseizoen, maar nu neemt het vertrouwen in de markt toe. En met dat vertrouwen dalen ook de prijzen.

Ook de investeringen in lng-infrastructuur beginnen hun vruchten af te werpen. Europa heeft zijn lng-invoer in 2022 al aanzienlijk verhoogd, maar de invoercapaciteit bleef een knelpunt. Inmiddels is de eerste van de vijf geplande Duitse lng-terminals (in Wilhelmshaven) operationeel. Aan de aanbodzijde kunnen we meer lng uit de VS verwachten nu de onderhoudswerken aan de Freeport-terminal, die goed is voor 20% van de totale Amerikaanse exportcapaciteit, zijn afgerond.

De daling en de instorting van de vraag tot slot, blijven de prijsdaling in de hand werken. De daling van de vraag (efficiënter verbruik en zachte temperaturen) en de instorting van de vraag (activiteit, gesloten fabrieken/productielijnen) dragen sterk bij aan een lager gasverbruik ten opzichte van de normale niveaus in dit seizoen.

Niet alleen de gasprijzen, maar ook de elektriciteitsprijzen dalen. Een van de meest gunstige winterscenario's die we ons konden voorstellen, lijkt zich nu te ontplooien.

De windparken produceren op volle kracht door de winderige start in 2023. Er was ook een betere beschikbaarheid van de Franse kerncentrales: met 75% staat de capaciteit op het hoogste niveau sinds begin vorig jaar. Hoewel deze beschikbaarheid later komt dan verwacht, zal ze in ieder geval zorgen voor minder afhankelijkheid van fossiele brandstoffen zoals gas en kolen. Dat bespaart miljoenen kubieke meters of tonnen brandstof die nodig zijn om elektriciteit op te wekken. 

De huidige gasprijzen zijn vergelijkbaar met die van voor de Russische inval in Oekraïne. Elke warme winterdag verhoogt de kans dat Europa in de lente nog aanzienlijke gasvoorraden zal hebben. De Europese gasvoorraden liggen momenteel 20% hoger dan in de jaren 2016-2022. Het lijkt steeds makkelijker om ze tijdens de komende zomermaanden weer aan te vullen. Maar we moeten niet te snel victorie kraaien.

Koudegolven in februari en maart kunnen de reserves nog aanzienlijk aanspreken. Bovendien is april een bijzonder instabiele maand, zoals we vorig jaar hebben gezien. Deze warme winter is op dit moment misschien goed voor de energiemarkt, maar bijzonder zorgwekkend voor het klimaat. Ook kan het gebrek aan sneeuwval in de Alpen nog steeds negatieve gevolgen hebben. Als er niet voldoende sneeuw valt, zal de opwekking van hydro-elektrische energie (die normaal gezien goed is voor zo'n 17% van de Europese elektriciteitsproductie) de rest van het jaar problemen ondervinden.

De hierboven beschreven daling van het gasverbruik is deels toe te schrijven aan de extreem hoge gasprijzen van vorig jaar. Nu de prijzen weer dalen, kunnen eerder teruggeschroefde productieprocessen weer rendabel worden bij een bepaald prijsniveau, wat tot een stijging van de vraag en dus van de gasprijs leidt.

Bovendien is de prijs van Europees gas zo ver gedaald dat deze zelfs onder de prijs van Aziatisch gas is gezakt. Dat zou kunnen uitdraaien op een verschuiving van de lng-aanvoer naar Aziatische havens. Als de prijs verder daalt, kunnen gascentrales rendabeler worden dan kolencentrales – en zouden de gasprijs en -vraag kunnen stijgen.

Tot slot moeten we ook de ontwikkeling van de oorlog in Oekraïne nauwlettend blijven opvolgen.

Ondanks deze aandachtspunten is het, na een complex jaar op de energiemarkten, fijn om 2023 met wat goed nieuws te beginnen. Maar het valt nog te bezien of dit gunstige scenario aanhoudt.

Wilt u weten hoe de elektriciteitsmarkt echt werkt en hoe u kunt inspelen op marktschommelingen? Download ons e-book.