Gasvraag in Europa - trends en impact op de gasprijzen?

De Europese gasprijzen overschreden onlangs de drempel van € 300/MWh voor een levering tot het einde van de komende winterperiode. De oorzaak is vooral als gevolg van negatieve gebeurtenissen langs aanbodzijde, zoals de niet-heropstart van Nordstream 1 en de verlenging van de uitval van Freeport LNG. te vinden in de negatieve gebeurtenissen met een impact op de aanvoer, zoals de niet-hervatting van Nordstream 1 en de verlenging van de uitval van Freeport LNG. 

Bovendien was de vraag was de vraag naar gas voor de opwekking van elektriciteit  hoger tijdens de zomer wegens de lage hoeveelheid opgewekte water-, wind- en kernenergie in combinatie met warm, droog en rustig weer.

Maar de gasmarkt gaat een nieuwe richting uit waarbij de evolutie van de totale vraag gekoppeld aan de economische situatie, de verwachtingen van volledige gasvoorraden en de beslissingen van de EU een centrale rol spelen.

De totale vraag naar gas is verdeeld over drie soorten spelers (cijfers van 2021):

• Grote industriële gebruikers aangesloten op het distributienet maken 20% uit.
• Residentiële en commerciële gebruikers, evenals kleine industriële spelers aangesloten op het distributienet maken 62% uit.
• STEG (stoom- en gascentrales voor elektriciteitsopwekking) maken 18% uit.

Deze drie spelers kunnen verschillend reageren afhankelijk van de marktsituatie. Dit zien we op dit moment:

• De industriële sector: Is heel nauw verbonden met de energieprijzen en de macro-economische situatie. Past zijn productie en gasverbruik vooral aan de marktprijzen en de downstreamvraag aan. We zagen de vraag naar gas dalen (of ineenstorten) sinds september 2021, terwijl de energieprijzen stegen. We verwachten dat deze neerwaartse trend zich in 2022 zal verderzetten en in 2023 zal aanhouden. Merk op dat eventuele overheidssteun aan energie-intensieve industrieën ook een impact kan hebben op de verlaging van de totale vraag naar gas in deze sector.
   
• Residentiële en commerciële sector: Is verbonden met temperaturen, prijzen en regelgeving. We zagen al een daling (of ineenstorting) van de vraag door de prijzen (het temperatuureffect niet inbegrepen). Dit effect werd versterkt door de invoering van enkele georganiseerde besparingsmaatregelen (zoals de verwarming deze winter beperken tot 19 °C). We verwachten dat de vraag in 2022 en 2023 zal blijven dalen (ook wanneer de temperatuur zakt) maar er kunnen aanzienlijke verschillen voorkomen tussen Europese landen, afhankelijk van lokale maatregelen om de consumptie te verminderen en/of directe subsidies om de financiële last voor eindgebruikers te beperken.
   
• STEG-sector: gasgestookte opwekking van elektriciteit: Hangt nauw samen met de totale elektriciteitsvraag en de beschikbaarheid van alle andere manieren om elektriciteit te produceren zoals hernieuwbare energie, nucleaire energie, waterkracht, kolen... Als de stroomopwekking lager ligt met andere productiemiddelen (zoals bij weinig wind- of zonne-energie of weinig waterkracht), dan stijgt de vraag naar deze speler om de andere te compenseren en om te voldoen aan de volledige vraag naar elektriciteit. Dit is de situatie die we deze zomer met warme temperaturen hebben gezien – een hoge vraag naar elektriciteit (airconditioning) en een lage productie van waterkracht- en kerncentrales. 

We verwachten dat de vraag naar elektriciteitsopwekking in 2022 hoog zal blijven maar dat een mogelijke daling van de vraag naar elektriciteit de opwaartse trend kan remmen.

• Pijplijn 

De grote onzekerheid rond de aanvoer blijft uiteraard het lot van de Russische gasexport via pijpleidingen naar Europa (via Oekraïne en Turkstream) na de niet-hervatting van de Nordstream 1-pijpleiding. Merk op dat een maximalisering van de gasexport naar Europa via de Noorse pijpleiding voor enige verlichting zorgde, maar veel minder dan de aanvoer van LNG.

• LNG

De Europese import van LNG bereikte nieuwe recordhoogtes in de eerste acht maanden van het jaar en we verwachten dat ze zo hoog zullen blijven omdat de TTF-prijzen sinds het begin van het jaar veel hoger liggen dan Aziatische LNG-spotprijzen en de planningscurves een gigantische meerprijs voor Europa blijven vertonen. 

• Voorraden

Ondanks de gekelderde Russische gasexport naar Europa sluit de Europese gasvoorraad midden september aan op het historisch gemiddelde van ongeveer 85%, 5 procent boven de Europese doelstelling van 80% op 1 november. Dit kan het sturen van de vraag in de volgende weken beperken in vergelijking met de oorspronkelijke veronderstellingen

De State of the Union-toespraak van de commissievoorzitter op 14 september bevatte geen specifieke voorstellen om de groothandelsprijzen voor gas af te toppen of om de prijs voor gasgestookte elektriciteitsopwekking te beperken. Desondanks wil de Europese Commissie dat de lidstaten hun piekstroomverbruik verlagen, wat de stijging van de vraag naar gas voor elektriciteitsopwekking zou kunnen beperken.

Een extra belasting op de winsten voor elektriciteitsproductie zonder gas en een solidariteitsbijdrage van producenten van fossiele brandstoffen zouden moeten bijdragen aan de financiering van maatregelen die particuliere en industriële gebruikers moeten helpen bij de stijgende energiefacturen. 

Merk op dat de eindstemming van de Europese Energieraad over de commissievoorstellen gepland staat op 30 september.

In het algemeen wezen de commissievoorstellen niet naar gecoördineerde maatregelen of bindende doelstellingen om de vraag naar gas op dit moment te verlagen. Mogelijks verklaarde dit waarom prijzen na die eerste niet concrete verklaringen even terug konden heropleven. We verwachten echter dat de commissie tegen eind oktober voor elke lidstaat doelstellingen voor de verlaging van de vraag zal bekendmaken.

We verwachten ook dat de vastgestelde daling van de vraag van gezinnen evenals de beschikbaarheid van de LNG-toevoer (met name van de VS) in de volgende weken de belangrijkste factoren van de Europese gasprijzen zullen zijn. De beschikbaarheid van Franse kerncentrales, de hoeveelheid opwekking van hernieuwbare energie en de temperatuurafwijkingen zouden ook een belangrijke rol moeten spelen.

Kortom, de evolutie van de vraag naar gas maar ook de hoeveelheid niet-gasgestookte elektriciteitsopwekking zullen de belangrijkste factoren zijn die de gasprijzen van de volgende maanden bepalen.

Download gratis en vrijblijvend onze 3-delige gids.

• Leer meer over de verschillende energiemarkten
• Ontdek de factoren die de elektriciteitsprijs bepalen
• Kijk welke gebeurtenissen de prijsschommelingen van de afgelopen jaren bepaalden
• Krijg tools aangereikt om de energiemarkt te monitoren

Klik en ontvang uw gratis gids!